ιχνηλάτες, και πώς θα αποφύγουμε τον εκφυλισμό της κάθε ράτσας, γεγονός που παρατηρείται πολύ συχνά πλέον.
ΠΟΥΛΟΣΚΥΛΑ
Θα ξεκινήσουμε με τα πουλόσκυλα, μια και σε μας πλέον, εδώ και πολλά χρόνια, γίνονται αγώνες κατάταξης σε εθνικό επίπεδο και έχουμε συμμετοχές σε διεθνείς αγώνες με πολλές διακρίσεις.
Οι ράτσες που κινούνται περισσότερο αγωνιστικά είναι τα Πόιντερ και Σέττερ και τα Κούρτσχααρ και Επανιέλ Μπρετόν στο επίπεδο των ηπειρωτικών φυλών.
Ο αγώνας, όπως είναι γνωστό, διαρκεί 15 λεπτά, μέσα στα οποία ο σκύλος πρέπει να καλύψει όσο το δυνατόν περισσότερη έκταση του τερέν και να κάνει τουλάχιστον μία φέρμα σε θήραμα. Βέβαια, όλη αυτή η διαδικασία πρέπει να εκτελεστεί σύμφωνα με τα πρότυπα εργασίας της ράτσας και με κριτήρια αυστηρά σ' όλες τις λεπτομέρειες, που δεν χρειάζεται να αναλύσουμε.
Όπως είναι φανερό, τα αγωνιστικά σκυλιά, από τη μέρα που θα γεννηθούν, είναι επιλεγμένα σύμφωνα με τις προδιαγραφές που καθορίζονται απ' τους κανόνες του αγώνα των 15 λεπτών. Σίγουρα είναι άριστης ποιότητας από σωματική και σκελετική δομή, καθώς επίσης και με άριστα κυνηγετικά στοιχεία, όπως μύτη, πάθος, αίσθηση θηράματος κ.λπ. Δηλαδή, με λίγα λόγια, τα αγωνιστικά σκυλιά είναι εξαιρετικά δείγματα της κάθε ράτσας και επιβάλλεται να είναι.
Η εκπαίδευση των αγωνιστικών γίνεται σε πεδιάδες, δίνοντας έμφαση στην ταχύτητα περισσότερο και όχι στην αντοχή, που δεν χρειάζεται άλλωστε για έναν αγώνα 15 λεπτών, με αποτέλεσμα να έχουμε αναγκαστικές διαφοροποιήσεις σε σχέση με τα κυνηγετικά.
Αντίθετα, ο κυνηγετικός σκύλος της ίδιας ράτσας, εκπαιδεύεται για το πρακτικό κυνήγι. Πρέπει να κυνηγήσει ολόκληρη μέρα και μέρες συνεχόμενες, άρα πρέπει να έχει μεγάλες αντοχές, επίσης πρέπει να κυνηγήσει στον κάμπο, αλλά και την πέρδικα στα βράχια και την μπεκάτσα στα κλειστά ρουμάνια, οπότε πρέπει να έχει μεγάλα αποθέματα δύναμης για να τα βγάλει πέρα.
Η σημασία και οι κίνδυνοι των αγώνων
Οι διαφορές, όπως είναι φανερό, σε πρακτικό κυνηγετικό επίπεδο είναι πολύ μεγάλες και μη συγκρίσιμες, γιατί έχουμε να κάνουμε με διαφορετικό έργο και αποτέλεσμα. Τη δεδομένη στιγμή, ούτε ο αγωνιστικός μπορεί να γίνει «κυνηγός» απ' τη μια μέρα στην άλλη, αλλά ούτε και ο «κυνηγετικός» αγωνιστικός.
Οι αγώνες είναι ουσιώδους σημασίας και επιβάλλεται να γίνονται σε όλες τις κυνηγετικές ράτσες, είτε πουλόσκυλα είτε ιχνηλάτες, γιατί μ' αυτόν τον τρόπο διατηρούνται οι ράτσες στα μορφολογικά και κυνηγετικά τους πρότυπα, αναπτύσσονται και βελτιώνονται με αυστηρές προδιαγραφές, με αποτέλεσμα να ικανοποιούν τους κυνηγούς στο παρόν και το μέλλον σε μέγιστο βαθμό.
Όμως, πρέπει να επισημάνουμε τους κινδύνους που ελλοχεύουν μέσα στη διεργασία των αγώνων και των αγωνιστικών σκύλων σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Ο εκφυλισμός της ράτσας
Είναι γεγονός ότι οι αγωνιστικοί σκύλοι στοιχίζουν πολύ ακριβά αλλά φέρνουν και πολλά χρήματα στους ιδιοκτήτες τους και στους κυναγωγούς-εκπαιδευτές, οπότε ο οικονομικός παράγοντας παίζει σημαντικό ρόλο δεδομένου ότι οι περισσότεροι είναι επαγγελματίες του είδους και σπάνια χομπίστες.
Στο βωμό των αγώνων, προκειμένου να ελαφρύνουν τα σκυλιά και να αυξήσουν τις ταχύτητες, έχουν παρατηρηθεί «βελτιώσεις» των φυλών, με χτυπητές μορφολογικές διαφορές, που δεν ανταποκρίνονται στα πρότυπα της ράτσας, ούτε και στα πρότυπα εργασίας και είναι απορίας άξιο πώς οι κριτές δεν τα απορρίπτουν. Τα τελευταία χρόνια έχουν εμφανιστεί Σέττερ τύπου «Αλεπούς», πολύ κοντά, με μυτερή μουσούδα και τριγωνικό κεφαλάκι, θα τρίζουν τα κόκαλα του Λάβερακ. Επίσης, Πόιντερ τύπου «Λαγωνικού» για να σπάει το φράγμα του ήχου, Κούρτσχααρ «ποϊντερίζοντα» ως προς τις ταχύτητες και τις ανοιχτές έρευνες και Επανιέλ «σεττερίζοντα».
Αυτό το φαινόμενο προκαλεί εκφυλισμό της ράτσας στην ουσία, δημιουργώντας μέσα στην ίδια φυλή σκυλιά με «πολλές ποικιλίες». Να προσθέσουμε και το γεγονός ότι τα «καλά» κουτάβια των αγωνιστικών σκύλων δεν πάνε ποτέ στα χέρια των κυνηγών, παρά μόνο τα «υπόλοιπα» και ακριβά, οπότε δημιουργούνται καταστάσεις σύγχυσης σε όλα τα επίπεδα και ιδιαίτερα στους αφελείς κυνηγούς που νομίζουν ότι έχουν πρωταθλητές στα χέρια τους.
Αν συνεχιστεί αυτός ο ρυθμός στις αγωνιστικές ράτσες στο άμεσο μέλλον αυτές οι ράτσες θα καταλήξουν να είναι μόνο για αγώνες και όχι για πρακτικό κυνήγι. Ήδη τα πρώτα δυσοίωνα μηνύματα έρχονται από την Ιταλία, όπου επώνυμοι και ειδικοί στα αγωνιστικά σκυλιά διαπιστώνουν ότι τα Πόιντερ στην Ιταλία είναι μόνο για αγώνες.
Μέτρα αντιμετώπισης
Τι πρέπει να γίνει τελικά για να αποφευχθούν τα παραπάνω προβλήματα:
1. Οι ιδιοκτήτες των αγωνιστικών σκύλων να δώσουν και τα «καλά» κουτάβια τους στους κυνηγούς, έτσι ώστε η κάθε ράτσα να μη χάσει τα κυνηγετικά ένστικτα του πρακτικού κυνηγιού. Κι αφού γίνει αυτό, να παίρνουν πλέον απ' τους κυνηγούς τα «καλά κυνηγετικά κουτάβια» για να τα κάνουν αγωνομάχους. Μόνο έτσι οι ράτσες θα δικαιώσουν την ύπαρξή τους στους αγώνες και στο κυνήγι συγχρόνως.
2. Να καθιερωθεί μία νέα επιπλέον κατηγορία αγώνων που να διαρκεί ώρες. Έτσι θα υπάρχουν εναλλακτικοί αγώνες και συμμετοχές, οπότε σκυλιά της ίδιας ράτσας θα αγωνίζονται και στα 15 λεπτά, αλλά όμως και στις τρεις-πέντε ώρες, για παράδειγμα.
3. Οι κυνηγοί όμως είναι σε θέση ισχύος, άσχετα με τις αποφάσεις που θα πάρουν οι διαπλεκόμενοι με τους αγώνες και τα αγωνιστικά σκυλιά. Μπορούν να στραφούν στις υπόλοιπες ράτσες των πουλόσκυλων, οι οποίες είναι εξίσου άριστες και μπορούν να ικανοποιήσουν τον πρακτικό κυνηγό στο έπακρο.
Παράδειγμα: Βίζλα, Ισπανικό Μπρακ, Ιταλικό Μπρακ, Σπινόνε, Βεϊμαράνεν, Μυστερλάντερ, Ντράτχααρ, Κόρθαλς, Μπρακ Γαλλικό, Μπρακ Ωβέρνης, Μπρακ Σαιν Ζερμαίν, Μπρακ Μπουρμπονέ, Επανιέλ Γαλλικό, Επανιέλ Πικαρδίας, και πολλές άλλες ράτσες.
ΙΧΝΗΛΑΤΕΣ
Σ' όλη την Ευρώπη, οι όμιλοι κάθε ράτσας ιχνηλάτη, σε συνεργασία με τους Κυνολογικούς Οργανισμούς της χώρας τους, διοργανώνουν και πρακτικούς αγώνες δοκιμασίας των ιχνηλατών στο λαγό, στο αγριοκούνελο, στο ζαρκάδι, στο αγριογούρουνο και σε μερικές χώρες και στην αλεπού.
Οι ιχνηλάτες διαγωνίζονται σε σόλο (1), σε ζεύγη (2), σε τετράδα (4), σε εξάδα (6), σε κοπάδι των 6-8 για το ζαρκάδι, το αγριογούρουνο ή την αλεπού, ανάλογα τους κανόνες κάθε χώρας.
Πάντως, στον Πανευρωπαϊκό Αγώνα του Λαγού, επιτρέπεται η συμμετοχή ενός σκύλου σε «σόλο» και «ομάδα των 6» σκύλων μόνο, άλλοι αριθμητικοί συνδυασμοί όχι. Για αγώνες αγριογούρουνου, η ομάδα πρέπει να αποτελείται από «8 σκύλους».
Ο αγώνας στο λαγό διαρκεί μία ώρα και τριάντα λεπτά, ενώ στο αγριογούρουνο και το ζαρκάδι 2 ώρες. Σ' αυτούς τους αγώνες παίρνουν μέρος οι κυνηγοί με τα ίδια σκυλιά που κυνηγούν, δεν υπάρχουν διαχωρισμοί σε κυνηγετικά και αγωνιστικά. Κάθε κυνηγός που θεωρεί ότι έχει καλούς ιχνηλάτες, μπορεί να πάρει μέρος στους αγώνες σε κάθε στιγμή.
Η διοργάνωση των αγώνων καθορίζεται από κανόνες, με κριτήρια βαθμολογίας πολύ αυστηρά, σ' όλα τα επίπεδα: ράτσα ιχνηλάτη, ηλικία, επίσημα βιβλία καταγραφής, αριθμός ιχνηλατών που θα λάβουν μέρος, περιοχή που θα γίνει ο αγώνας, ημερομηνία και ώρα, θήραμα, επίσημα αναγνωρισμένοι κριτές, υποχρεώσεις των ιδιοκτητών και πολλά άλλα απαραίτητα στοιχεία που συμπληρώνουν το καταστατικό των αγώνων αυτού του τύπου.
Τα καλύτερα στο είδος τους
Όπως θα διαπιστώσετε παρακάτω, με την ανάλυση των κριτηρίων, οι ιχνηλάτες που παίρνουν μέρος σε αγώνες είναι τυπικά και ουσιαστικά απ΄ τα καλύτερα σκυλιά στο είδος τους και το σημαντικότερο είναι ότι τα κουτάβια αυτών των σκύλων εύκολα μεταβιβάζονται από κυνηγό σε κυνηγό γιατί δεν υπάρχουν στεγανά και επικρατεί μια κουλτούρα γνήσια κυνολογική και κυνηγετική χωρίς ιδιοτέλεια, πράγμα που συνάντησα ιδιαίτερα στους γάλλους κυνηγούς.
Αρκεί να σας αναφέρω ότι οι γαλλικές ράτσες ιχνηλατών που υπάρχουν στη χώρα μας, είναι σκυλιά τουλάχιστον με προγόνους που παίρνουν μέρος σε αγώνες, αλλά και πρωταθλητές στο λαγό και το αγριογούρουνο.
Παρακάτω θα αναφερθούν τα θετικά ή αρνητικά στοιχεία στα οποία κρίνεται ένας ιχνηλάτης απ' τους κριτές, όταν παίρνει μέρος στους πρακτικούς αγώνες κυνηγιού σε διάταξη ομάδας των «6» ή των «8». Επισημαίνεται ότι μέσα στην ομάδα ο κάθε ιχνηλάτης κρίνεται ατομικά και παίρνει την αντίστοιχη ατομική βαθμολογία η οποία προστίθεται μαζί με τις άλλες ατομικές βαθμολογίες των υπολοίπων σκύλων για να βγει η συνολική βαθμολογία της ομάδας. Αυτό σημαίνει ότι οι σκύλοι της ομάδας πρέπει να είναι του ίδιου κυνηγετικού επιπέδου για να μπορέσουν να πάρουν πολύ καλή βαθμολογία, διαφορετικά δεν έχει νόημα η συμμετοχή ομάδας με σκύλους που έχουν ποιοτικές κυνηγετικές διαφορές μεταξύ τους.
Η αξιοπιστία του ιχνηλάτη
Οι ιχνηλάτες κρίνονται πρωταρχικά «αξιόπιστοι» για τον θετικό τρόπο εργασίας που εκπληρώνουν κατά τη διάρκεια της δοκιμασίας. Ο βαθμός αξιοπιστίας ελέγχεται απ' το μέγεθος της πετυχημένης εργασίας στο κυνήγι και απ' τον τρόπο που αυτή εκτελέστηκε και ολοκληρώθηκε.
Η αξιοπιστία κερδίζεται με τα παρακάτω κυνηγετικά στοιχεία:
1. Την ικανότητα ιχνηλασίας
2. Την ικανότητα καταδίωξης
3. Την ακρίβεια στην ακολούθηση του ντορού
4. Την κατάλληλη χρήση της φωνής
5. Την αντοχή
6. Την προσαρμοστικότητα
7. Την υπομονή
8. Τον κατάλληλο βαθμό ανεξαρτησίας
9. Τη συνεργασία με τ' άλλα σκυλιά
10. Το ελεγχόμενο ανταγωνιστικό πνεύμα
11. Την εξυπνάδα για ν' αντιμετωπίσει τα διάφορα προβλήματα που παρουσιάζονται στην ιχνηλασία και την καταδίωξη.
12. Τέλος, η υπακοή σε κάθε κάλεσμα του κυναγωγού.
Σ' αυτούς τους αγώνες πρακτικού κυνηγιού, ο ιχνηλάτης που θα δείξει συνολικά τα παραπάνω ποιοτικά στοιχεία, θεωρείται ιδανικός και άριστος ιχνηλάτης, βαθμολογείται ως «εξαιρετικός» και ανακηρύσσεται πρωταθλητής ιχνηλασίας.
Η αναξιοπιστία του ιχνηλάτη
Λάθη, ελαττώματα, μη θετική εκπλήρωση της εργασίας και φανερή έλλειψη εξυπνάδας, χαρακτηρίζουν έναν ιχνηλάτη «αναξιόπιστο».
Ο βαθμός της αναξιοπιστίας κρίνεται απ' το μέγεθος των λαθών και απ' τη συχνότητα που επαναλαμβάνονται. Μερικές φορές οι ιχνηλάτες κάνουν λάθη της στιγμής και πολύ γρήγορα τα διορθώνουν και επανέρχονται στο σωστό δρόμο, οπότε κρίνονται με επιείκεια.
Πολύ σοβαρά λάθη είναι τα παρακάτω:
1. Η εγκατάλειψη του κυνηγιού
2. Το αντίθετο ψάξιμο του ντορού
3. Το φαινομενικό ή ψεύτικο ψάξιμο
4. Η άφωνη καταδίωξη
5. Η παθητικότητα στο κυνήγι
6. Η ανυπακοή στο κάλεσμα του κυναγωγού
Αυτά τα λάθη είναι πολύ κρίσιμα για τη βαθμολογία του σκύλου, χωρίς βέβαια να υποτιμώνται και τα υπόλοιπα που αναφέραμε παραπάνω.
Ο κάθε κυνηγός, έχοντας υπόψη αυτά τα στοιχεία, μπορεί να διαπιστώσει το επίπεδο και τις ικανότητες του ιχνηλάτη σκύλου στο κυνήγι και να βγάλει τα αντίστοιχα συμπεράσματα. Έτσι, μ' αυτόν τον τρόπο, εντοπίζονται τα προτερήματα και τα ελαττώματα κάθε ιχνηλάτη και αναλόγως διορθώνονται τα λάθη με τη σωστή εκπαίδευση. Όταν τα λάθη είναι πολλά και επαναλαμβανόμενα, καλύτερα να μην ασχοληθούμε περισσότερο μ' έναν τέτοιο ιχνηλάτη, είναι χαμένος χρόνος.
Θετικά στοιχεία
1. Να πληροί όλα τα μορφολογικά πρότυπα της ράτσας.
2. Να υπακούει σε κάθε κάλεσμα και εντολή του κυναγωγού.
3. Τέλειο ψάξιμο, που αποδεικνύεται με την ευκολία του ιχνηλάτη να εντοπίζει γρήγορα το γιατάκι, παρ' όλες τις δύσκολες καιρικές και εδαφικές συνθήκες, δείγμα της λεπτής όσφρησης που έχει ο σκύλος. Πρέπει να ψάχνει με σοβαρότητα αρκετή περιοχή και ανεξάρτητα απ' τα υπόλοιπα σκυλιά. Σ' αυτή τη φάση πρέπει να παραμένει σε ελεγχόμενη απόσταση απ΄ τον κυναγωγό του και να υπακούει στις εντολές του.
4. Μεγάλη καταδίωξη που φαίνεται απ' την ικανότητα του ιχνηλάτη να κρατά τον έλεγχο του ντορού και να «ανεβαίνει» προοδευτικά, με αποφασιστικότητα και σταθερότητα, κανονίζοντας την ταχύτητά του με τέτοιο λογικό τρόπο ώστε να ανταποκρίνεται στις διάφορες συνθήκες και περιστάσεις που θ' αντιμετωπίσει. Η καταδίωξη πρέπει πάντα να δηλώνεται με το κλιάφισμα του σκύλου. Αν σε κάποιο σημείο χάσει τον ντορό, πρέπει πρώτα να απομονώσει αυτό το μέρος και μετά βαθμιαία και λεπτομερειακά να επεκτείνεται σπειροειδώς σε μεγαλύτερη περιοχή, μέχρι να ξανακερδίσει τον ντορό και να συνεχίσει την καταδίωξη.
5. Ακρίβεια στην ακολούθηση των ιχνών, με την ικανότητα να κρατάει σταθερό έλεγχο στο ντορό κατά τη διάρκεια του ψαξίματος πριν το ξεσήκωμα ή κατά τη διάρκεια της καταδίωξης. Ένας ιχνηλάτης με τέτοια προσόντα, όταν ακολουθεί τη μυρωδιά του ζώου, κάνει όσο το δυνατόν λιγότερες παρακάμψεις, δεν ξεφεύγει απ' τη γραμμή του ντορού και καταλαβαίνει εύκολα τη σωστή κατεύθυνση που πήρε το θήραμα.
6. Να γαβγίζει με χαρακτηριστικό τόνο της φωνής, μόνο όταν υπάρχει πραγματικός ντορός και να σταματά το γάβγισμα όταν δεν έχει επαφή με τη μυρωδιά ή τα ίχνη του ζώου. Το αληθινό γάβγισμα είναι απαίτηση των κριτών και δίνει αξιοπιστία και βαθμούς σ' ένα συναγωνιζόμενο ζευγάρι ή τρίο ιχνηλατών.
7. Να έχει μεγάλη αντοχή σ' όλη τη διάρκεια του κυνηγιού και να επιμένει τόσο πολύ, όσο είναι απαραίτητο. Στην περίπτωση της καταδίωξης του λαγού να συνεχίζει τόσο μακριά, μέχρι ν' αναγκάσει το λαγό να γυρίσει πίσω στην περιοχή που ξεσηκώθηκε, όσες φορές κι αν χρειαστεί.
8. Προσαρμοστικότητα. Είναι η ικανότητα του ιχνηλάτη να προσαρμόζεται γρήγορα στις αλλαγές των συνθηκών ιχνηλασίας. Ένας προσαρμόσιμος ιχνηλάτης θα καταδιώξει το θήραμα τόσο γρήγορα ή τόσο αργά, όσο οι συνθήκες το επιτρέπουν. Σε αντίθετη περίπτωση, θα κουραστεί άσκοπα και θα χάσει τη δύναμη και την αντοχή του.
9. Υπομονή. Να αντιμετωπίζει κάθε πρόβλημα που παρουσιάζεται με μεγάλη προθυμία και με την ανάλογη χρονική διάρκεια, έτσι ώστε να πάρει τον έλεγχο του κυνηγιού πάλι με το μέρος του. Η υπομονή βοηθάει το σκύλο να ολοκληρώνει τη δουλειά του με σιγουριά στις δύσκολες καταστάσεις και να μην αφήνει το κυνήγι στη μέση.
10. Αποφασιστικότητα. Έχει άμεση σχέση με την υπομονή και τα δύο μαζί είναι στοιχεία που συνυπάρχουν στον ίδιο σκύλο, δηλαδή η αποφασιστικότητα είναι αποτέλεσμα της υπομονής και αντίστροφα. Χαρακτηρίζουν τη μεγάλη ποιότητα του ιχνηλάτη. Ένας αποφασιστικός σκύλος κυνηγάει στο μέγιστο των δυνατοτήτων του, ακόμα και πέρα απ' τα όρια της αντοχής του, έχοντας μόνο ένα πράγμα στο μυαλό του: «να τελειώσει αυτό που άρχισε».
11. Ανεξαρτησία. Είναι η ικανότητα του ιχνηλάτη να βασίζεται στον εαυτό του και να μην επηρεάζεται απ΄ τα λάθη των άλλων σκύλων. Ειδικά στο κυνήγι μαζί με άλλα σκυλιά, ο κατάλληλος βαθμός ανεξαρτησίας φαίνεται όταν συγκεντρώνεται με σοβαρότητα στο ντορό που ακολουθεί, χωρίς να διακόπτει τη δουλειά του με το παραμικρό που θα δει ή θ' ακούσει απ' τα υπόλοιπα σκυλιά. Στην περίπτωση, όμως, που κάποιο άλλο σκυλί με το γάβγισμά του δείχνει ότι πραγματικά βρήκε κάτι χειροπιαστό (φρέσκο ντορό ή τον ίδιο το λαγό), τότε πρέπει να πλησιάσει και να δουλέψει πλέον ομαδικά. Το να μην παίρνει πρωτοβουλία και να μιμείται τα άλλα σκυλιά, είναι δείγμα έλλειψης ανεξαρτησίας. Το να αγνοεί παντελώς τα άλλα σκυλιά της ομάδας ή να μην τα προσέχει καθόλου ή να κινείται μαζί τους χωρίς συγχρονισμό στις κινήσεις, είναι δείγμα υπερβολικής ανεξαρτησίας.
12. Συνεργασία. Είναι η ικανότητα του ιχνηλάτη να συνεργάζεται αρμονικά με τους άλλους σκύλους, συμβάλλοντας με αποτελεσματικό τρόπο στον κοινό σκοπό της ομάδας που είναι η ανακάλυψη και η καταδίωξη του λαγού ή άλλου ζώου, χωρίς ζήλιες ή άλλες ενέργειες που θα χαλάσουν το κυνήγι και θα σπάσουν την ομαδικότητα.
13. Ανταγωνιστικό πνεύμα. Είναι η επιθυμία του ιχνηλάτη να υπερισχύει στο ψάξιμο ή την καταδίωξη του θηράματος. Όμως εδώ υπάρχει ένα λεπτό και κρίσιμο σημείο. Το πνεύμα ανταγωνισμού θα πρέπει να ακολουθείται από έλεγχο και συγκέντρωση του σκύλου στο κυνήγι του ζώου και μόνο, και όχι από την πρόθεσή του να νικήσει τους άλλους ιχνηλάτες. Ο υπερβολικός ανταγωνισμός φαίνεται καθαρά γιατί ο σκύλος χάνει την προσαρμοστικότητα, την υπομονή, τη συνεργασία και την ανεξαρτησία, με αποτέλεσμα να χάνει αντί να κερδίζει.
14. Εξυπνάδα. Είναι το προσόν του ιχνηλάτη που τον βοηθάει να εφαρμόσει όλες τις ικανότητές του αποτελεσματικά, με τον τρόπο ενός έμπειρου τεχνίτη. Ο έξυπνος σκύλος μαθαίνει απ' τις εμπειρίες του και σπάνια χάνει το χρόνο του, επαναλαμβάνοντας τα προηγούμενα λάθη. Η εξυπνάδα φαίνεται απ' την ικανότητα του σκύλου να προσαρμόζεται στις αλλαγές των συνθηκών ιχνηλασίας, να ακολουθεί το ντορό σταθερά, ελέγχοντας και χρησιμοποιώντας πολλούς τρόπους και μεθόδους ιχνηλασίας, και να κλιαφίζει σε διαφορετικούς τόνους για κάθε περίσταση δίνοντας έτσι στον κυναγωγό ή τον κυνηγό σημαντικές πληροφορίες για τη θέση του θηράματος και την εξέλιξη του κυνηγιού.
Αρνητικά στοιχεία - λάθη
1. Εγκατάλειψη-παραίτηση. Πολύ σοβαρό μειονέκτημα για έναν ιχνηλάτη. Φαίνεται απ' την απροθυμία να κυνηγήσει σωστά, δεν κάνει καταδίωξη, δεν έχει επιμονή, ασχολείται με τ' άλλα σκυλιά, δεν προσπαθεί πολύ και λουφάρει στις δύσκολες καταστάσεις, δηλαδή γενικώς σταματάει το κυνήγι στη μέση. Μερικές φορές το φαινόμενο αυτό οφείλεται στην κούραση του σκύλου και όχι στο χαρακτήρα του. Σ΄ αυτή την περίπτωση, ο κριτής σταθμίζει τους διάφορους παράγοντες που επέδρασαν αρνητικά στο σκύλο και συνήθως δίνεται ορισμένος χρόνος ξεκούρασης μέχρι να ξαναμπεί στον αγώνα.
2. Αντίθετο ψάξιμο ντορού. Είναι το λάθος που κάνει ο σκύλος να ακολουθεί τον ντορό αντίθετα απ' την κατεύθυνση του λαγού. Αυτό οφείλεται μερικές φορές στον ανταγωνισμό με τ' άλλα σκυλιά και συνήθως επανέρχεται στην κανονική γραμμή των χναριών, οπότε κρίνεται με επιείκεια, αν όμως επιμένει πολλή ώρα και σε μεγάλη απόσταση, τότε κρίνεται αρνητικά. Το αντίθετο ψάξιμο δείχνει έλλειψη ικανότητας του ιχνηλάτη να αποφασίσει και να καταλάβει την κατεύθυνση που πήρε ο λαγός.
3. Φαινομενικό ψάξιμο. Σ' αυτή την περίπτωση ο σκύλος υποκρίνεται ότι ιχνηλατεί σε ντορό που στην πραγματικότητα δεν υπάρχει. Ορισμένοι ιχνηλάτες το κάνουν αυτό με πολύ πειστικό τρόπο και χρειάζεται μεγάλη εμπειρία του κριτή να το καταλάβει.
4. Παθητικότητα. Είναι η έλλειψη προσπάθειας ή προθυμίας του σκύλου να κάνει πρόοδο στην ιχνηλασία. Είναι διστακτικός, νωθρός, κινείται άσκοπα, με αποτέλεσμα να χάνει το στόχο του.
5. Φλύαρο γάβγισμα. Είναι το υπερβολικό ή άσκοπο κλιάφισμα στο ψάξιμο ή στην καταδίωξη. Κλιαφίζει συνέχεια στο ίδιο σημείο του ντορού χωρίς να προχωράει προς την κατεύθυνση του λαγού ή κλιαφίζει υπερβολικά από μεγάλη έξαψη, όταν έχει χάσει τα χνάρια και προσπαθεί να τα ξαναβρεί.
6. Επιπολαιότητα. Είναι το λάθος που κάνει ο σκύλος να μη σημαδεύει το σημείο που έχασε τον ντορό, με αποτέλεσμα να απομακρύνεται πολύ απ' αυτό το σημείο στην προσπάθειά του να ξαναβρεί τη μυρωδιά με άσκοπες βόλτες και πισωγυρίσματα. Τις περισσότερες φορές είναι μια αυθόρμητη ενέργεια του σκύλου που προπορεύεται, ο οποίος δείχνει μ' αυτόν τον τρόπο υπερανταγωνιστικότητα ή μια προσπάθεια να ξανακερδίσει το χαμένο πλεονέκτημα που είχε απέναντι στα υπόλοιπα σκυλιά.
7. Αλλαγή ντορού. Στην προσπάθειά του να ξαναβρεί τον χαμένο ντορό, απομακρύνεται απ' την περιοχή, με αποτέλεσμα να μπλέξει τα χνάρια και να πάρει τον ντορό άλλου λαγού. Αυτή η ενέργεια δηλώνει έλλειψη υπομονής και επιμονής.
8. Άφωνη καταδίωξη. Είναι λάθος να μην κλιαφίζει στη γραμμή του ντορού και να δίνει σε όλη τη διάρκεια της καταδίωξης το στίγμα της πορείας του.
9. Μεγάλη ταχύτητα. Είναι λάθος να τρέχει υπερβολικά σαν λαγωνικό, χωρίς να έχει τον έλεγχο του ντορού. Τα πολύ γρήγορα σκυλιά εκτρέπονται απ' τα χνάρια και γενικώς τρέχουν την περισσότερη ώρα εκτός ντορού.
10. Έλλειψη ανεξαρτησίας. Είναι κοινό λάθος που φαίνεται όταν ο σκύλος κοιτάζει τ' άλλα σκυλιά και τ' αφήνει να αποφασίσουν αυτά την όλη πορεία της ιχνηλασίας, χωρίς να αναλαμβάνει πρωτοβουλία.
11. Έλλειψη προσανατολισμού. Είναι λάθος να μη μπορεί να βρει εύκολα την κατεύθυνση που πήρε ο λαγός.
Του Θανάση Κυριτσάκα
«Αφού ξημέρωσε αρχίσαμε να περπατάμε στους δρόμους του βουνού για να εντοπίσουμε τα χνάρια των γουρουνιών. Όμως η ξηρασία ήταν μεγάλη και η ιχνηλασία πάνω στο ξερό χώμα ήταν πολύ δύσκολη. Μετά από αρκετή ώρα όταν συναντηθήκαμε ξανά είχαμε ευχάριστα νέα. Είχε κάνει την εμφάνισή του ο θρύλος του Μπόζντακα», είπε ο Στέλιος.
«Ακολούθησαν στιγμές μεγάλης χαράς. Όλη η παρέα μαζεύτηκε και πραγματικά δεν πιστεύαμε αυτό που βλέπαμε. Το γουρούνι ήταν τεράστιο. Έμοιαζε με ένα μοσχάρι στο μέγεθος. Όσοι ξέρουν από γουρούνια και δουν τις φωτογραφίες θα καταλάβουν για τι ζώο μιλάμε. Στη συνέχεια όμως ξεκίνησε ένας μεγάλος Γολγοθάς. Έπρεπε να μεταφέρουμε το ζώο στο δρόμο για να το πάρουμε με το αγροτικό. Έτσι το δέσαμε με σχοινιά και όλη η παρέα, 8 άντρες, το τραβούσαμε στον ανήφορο. Η ζέστη ήταν αφόρητη. Χρειαστήκαμε 4-5 ώρες για να βγάλουμε το γουρούνι στο δρόμο. Θα μπορούσαμε να το κόψουμε κάτω, μέσα στο ρέμα που το χτυπήσαμε, αλλά επειδή ήταν ένα ζώο θρύλος για την περιοχή, θέλαμε να το ανεβάσουμε πάνω ολόκληρο για να το δείξουμε και στις άλλες παρέες που το κυνηγούσαν, κάτι που δυστυχώς θα το μετανιώναμε αργότερα».